Gilles André de la Porte
1800-1869, Oprichter verzekeringsmaatschappij
Gilles André de la Porte werd op 17 oktober 1800 in Elst geboren als zoon van de predikant Anthony Engelbert André de la Porte (1767-1805) en Jacoba van de Wall (1771-1845). Hij trouwde te Leiden op 30 augustus 1827 met Adelaïde Louise van der Palm (1806-1875), dochter van prof. ds. Johannes Henricus van der Palm en Aleida Bussingh. Uit het huwelijk werden zeven zonen en drie dochters geboren. Gilles André de la Porte overleed op 21 mei 1869 in Arnhem.
http://www.historici.nl/media/bwg/images/5/-001.jpg
Gilles André de la Porte, olie op doek, anoniem (particuliere collectie)

Op vierjarige leeftijd verloor Gilles André de la Porte zijn vader door een ongeval. Op het eind van de morgen van 6 maart 1805 was de predikant van Elst op de zolder van de kerk bezig, toen een zwakke plank waarop hij stond, brak. De dominee kwam op de harde kerkvloer terecht. Enige uren later overleed hij, 38 jaar oud.

Over de jeugd van Gilles is nauwelijks iets bekend. In 1827 huwde hij met de dochter van professor Johannes Henricus van der Palm, dominee te Leiden. Tijdens de predikatie, die nog op schrift is terug te vinden in het familiearchief, getuigde haar vader van zijn grote vertrouwen in Gilles door zijn vreugde erover uit te spreken voor de derde keer ‘een geliefd kind aan een waardig man verbonden te zien’.

In zijn werkzame leven was André de la Porte aanvankelijk koopman in granen. In 1825 richtte hij tezamen met de bankier G.L.K.H. graaf van Ranzow een verzekeringsmaatschappij op. Deze verzekeringsmaatschappij was voortgekomen uit twee bestaande onderlinge waarborgmaatschappijen, die tot doel hadden de deelnemers tegen de geldelijke gevolgen van een onvoorziene gebeurtenis te verzekeren. De deelnemer betaalde een premie, ook wel omslag genaamd. Zo werd in 1809 in Arnhem de Onderlinge Brandwaarborg-Maatschappij voor Gebouwen in Dorpen en in het Land opgericht. Een van de eerste zaken die het bestuur, bestaande uit de heren mr. J. Weerts en mr. N.W. Ardesch, ter hand nam, was het zoeken naar goede vertegenwoordigers. In deze beginjaren verstuurde de directie aan een aantal personen in het land wervingsbrieven met het aanbod agent te worden. Meestal leidde dit tot voldoende aanmeldingen. Onder hetzelfde bestuur werd in 1825 eveneens in Arnhem een tweede ‘onderlinge’ opgericht, genaamd de Onderlinge Brandwaarborg-Maatschappij voor Gebouwen, Meubelen, Koopmansgoederen, Winkelgoederen, Goederen en Gereedschappen in en nabij Steden. De directeuren waren Gilles André de la Porte en J. Weerts.

Aangezien de verzekerden er de voorkeur aan gaven een vaste premie in plaats van een jaarlijks wisselende omslag te betalen, richtte het bestuur van de beide onderlingen in 1844 een nieuwe vennootschap op, de Arnhemsche Verzekering-Maatschappij tegen Brandschade, later AVM maar ook de Arnhemsche genoemd. De directie werd gevormd door Gilles André de la Porte en Pieter Willem Verkerk Pistorius. Om tot kapitaalsuitbreiding te komen was het in die dagen gebruikelijk dat een vennootschap eerst werd ontbonden om onmiddellijk daarna heropgericht te worden. Dit gebeurde voor de Arnhemsche in 1848 en in 1863.

In 1833 kocht André de la Porte voor zijn gezin het woonhuis aan de Weverstraat 40 in Arnhem. In dit gebouw werd in 1844 ook de verzekeringsmaatschappij gevestigd. In dit pand woonde hij met zijn gezin. In 1904 werd het pand afgebroken en herbouwd met monumentale gevel. In deze verschijningsvorm kennen we het nu nog. In 1909 kocht de Arnhemsche het pand.

André de la Porte en zijn echtgenote hadden een groot gezin: zeven zonen en drie dochters. Twee zonen, Anthony Engelbert (1832-1898) en Gilles Jr. (1836-1902) werden directeur van de vennootschap. Ook de anderen kwamen goed terecht: zij werden rechter, predikant, lid van een Rotterdamse handelsonderneming, sigarenfabrikant (te Zaltbommel). Jozef, de op één na jongste zoon, die in Indië als ingenieur werkzaam was, overleed in 1868 in Batavia aan de cholera.

Naast zijn directieschap was Gilles vanaf 1835 tot zijn overlijden in 1869 lid van de Arnhemse raad. Uit de verslagen van de raadsvergaderingen van de stad blijkt dat hij een actieve rol heeft gespeeld in de Arnhemse politiek. Gilles heeft namens Burgemeester en Wethouders in talloze commissies zitting gehad, teneinde het college van advies te dienen. Tevens was hij lid van het bestuur van het nieuwe weeshuis van Arnhem. Veertien dagen voor zijn dood was Gilles nog aanwezig op een raadsvergadering.

De Arnhemsche zou Gilles André de la Porte meer dan een eeuw overleven. In 1969 viel definitief het doek voor de verzekeringsmaatschappij. Zoals zoveel middelgrote verzekeringsmaatschappijen werd ook deze degelijke verzekeraar genoodzaakt het bedrijf aan een groter concern over te dragen. Na enkele overnames en fusies maakt de Arnhemsche onderdeel uit van de Delta Lloyd Verzekeringsgroep N.V. in Amsterdam.

Literatuur

  • W. Swaneveld, ‘N.V. Arnhemse Verzekering Maatschappij’, in: Arnhem de Genoeglijkste 3 (1982-1983) afl. 1, 19-30
  • Bronnen

    • Gelders Archief, Gemeentearchief Arnhem, secretariearchief
    • Delta Lloyd Verzekeringsgroep N.V., Amsterdam, Archief Arnhemsche Verzekerings-Maatschappij tegen Brandschade
    • SSZ, Familiearchief André de la Porte
    A.B.J. Teulings
    Uit: Biografisch Woordenboek Gelderland, deel 5, Bekende en onbekende mannen en vrouwen uit de Gelderse geschiedenis. Redactie: dr. J.A.E. Kuys (eindredactie), drs. C.A.M. Gietman, drs. R.M. Kemperink, E. Pelzers en dr. P.W. van Wissing. Verloren Hilversum, 2006, pagina's 11-12.